Εγκλίσεις είναι οι διάφορες μορφές – τύποι που παίρνουν τα ρήματα για να μας δείξουν τη γνώμη ή τη διάθεση του ομιλητή ως προς αυτό που δηλώνουν τα ίδια.
Οι Εγκλίσεις είναι:
- Οριστική
- Υποτακτική
- Προστακτική
Η Οριστική φανερώνει ότι το ρήμα φανερώνει κάτι το βέβαιο, το πραγματικό, το ορισμένο, θετικό ή αρνητικό. Στην άρνηση βάζουμε το «δε(ν)».
Π.χ.: Δεν ήρθε στο μάθημα.
Η Υποτακτική χρησιμοποιείται όταν το ρήμα δηλώνει ότι κάτι θέλουμε ή προσδοκούμε ή δηλαδή είναι πιθανό να γίνει ή επιθυμούμε να γίνει. Το ρήμα έχει πάντα δίπλα του το «να», ή τα: ας, για να, πριν, όταν, άμα. Όταν έχουμε άρνηση αυτή δηλώνεται με το «μη(ν)».
Π.χ.: Ίσως να προλάβουμε την παράσταση. Θέλω να έρθεις.
Η Προστακτική χρησιμοποιείται όταν το ρήμα δηλώνει προσταγή, επιθυμία, ευχή προτροπή.
Π.χ.: Να μην αργήσετε το βράδυ!
ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
Δημιουργία Προστακτικής:
Η Προστακτική χωρίζεται σε δύο τύπους και στις δύο Φωνές, έχει μόνο δύο πρόσωπα, το β΄ ενικό και το β΄ πληθυντικό:
α) την Εξακολουθητική
Σχηματίζεται από το θέμα του Ενεστώτα και τις καταλήξεις της Προστακτικής
β) την Συνοπτική
Σχηματίζεται από το θέμα του Αορίστου και τις καταλήξεις της Προστακτικής
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
Α΄ Συζυγία (-ω), π.χ. λύνω
- ε (β΄ ενικού) π.χ.: λύνε
Ενεστώτας Θέμα Ενεστώτα
- ετε (β΄ πληθυντικού) π.χ.: λύνετε
Β΄ Συζυγία (-ω), π.χ. τιμώ
- α (β΄ ενικού) π.χ.: τίμα
Ενεστώτας Θέμα Ενεστώτα +
- άτε (β΄ πληθυντικού) π.χ.: τιμάτε
Α΄ Συζυγία (-ω), π.χ. λύνω
- (σ)ε (β΄ ενικού) π.χ.: λύσε
Αόριστος Θέμα Αορίστου +
- (σ)τε (β΄ πληθυντικού) π.χ.: λύστε
ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
Ενεστώτας
Οι μονολεκτικοί τύποι είναι πολύ σπάνιοι:
σχηματίζονται με το να + Υποτακτική π.χ.: να λύνεσαι (β΄ εν.)
να λύνεστε (β΄πλ.)
(β΄ ενικού, θέμα αορίστου εν. φωνής) + ου
π.χ.: λύσου
Αόριστος
Θέμα Αορίστου +
(β΄ πληθυντικού, θέμα αορίστου παθ. φωνής) + είτε
π.χ.: λυθείτε
Δες ολόκληρο το μάθημα και πολλά ακόμη μαθήματα στο https://app.brainy.gr/login