My brainy
24 Ιανουαρίου 2022

Αρχαία Γ’ Γυμνασίου | 6η Ενότητα: Η μουσική εξημερώνει | Α. Εισαγωγικό κείμενο

brainy

Εκπαιδευτική Ομάδα

Ο Πολύβιος ο Μεγαλοπολίτης ήταν Έλληνας ιστορικός που έζησε περίπου το 202 - 120 π.Χ. Έλαβε πολιτική και στρατιωτική μόρφωση και άφησε πλούσιο ιστορικό έργο από το οποίο ξεχωρίζει το «Ἱστορίαι» ή «Άνοδος της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας».

Αναφερόμενος στους Αρκάδες Κυναιθείς, παρατηρεί ότι αυτοί διαφοροποιήθηκαν από τους γενικά φιλόξενους και πράους συμπατριώτες τους, καθώς έπαψαν κάποια στιγμή να ασχολούνται με τη μουσική και το τραγούδι, τα οποία συντέλεσαν στη διαμόρφωση του χαρακτήρα των υπόλοιπων Αρκάδων. Με άλλα λόγια,

  • η κοπιαστική ζωή                
  • το ψυχρό κλίμα
  • η τραχύτητα του τόπου
  • η συγκεκριμένη τοπογραφία (ήταν περιτριγυρισμένη από βουνά ) που δεν τους άφηνε να έρθουν σε επαφή με άλλους ανθρώπους
  • καθώς και η αποκοπή τους από τη μουσική και το τραγούδι

--> τους έκανε πιο άξεστους και αγροίκους

Ερμηνευτική ανάλυση

- Μουσικήν [...] πσι μν νθρώποις φελος σκεν, ρκάσι δ κα ναγκαον. [...]

Οι Αρκάδες από νωρίς αναγνώρισαν την παιδευτική αξία της μουσικής και θεώρησαν αναγκαία τη μελέτη της για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα του ανθρώπου.

Ο Πολύβιος παραθέτει κάποιες συνήθειες που αποδεικνύουν τη στενή σχέση των Αρκάδων με τη μουσική:

- Παρ μόνοις γρ ρκάσι πρτον μν ο παδες κ νηπίων δειν θίζονται κατ νόμους τος μνους κα παινας, ος καστοι κατ τ πάτρια τος πιχωρίους ρωας κα θεος μνοσι·

1ον: Οι Αρκάδες θεωρούσαν απαραίτητη τη διδασκαλία της μουσικής από τη νηπιακή ηλικία. Μάθαιναν στα παιδιά να ψέλνουν ύμνους και παιάνες για να υμνούν σύμφωνα με τα πατροπαράδοτα έθιμα τους τοπικούς ήρωες και τους θεούς.
2ον: Επίσης χόρευαν κάθε χρόνο στις Διονυσιακές γιορτές με τη συνοδεία των αυλητών του Διονύσου.- μετὰ δὲ ταῦτα [...] πολλῇ φιλοτιμίᾳ χορεύουσι κατ’ ἐνιαυτόν τοῖς Διονυσιακοῖς αὐληταῖς ἐν τοῖς θεάτροις [...]

Οι Αρκάδες αποσκοπούσαν με αυτό τον τρόπο, σύμφωνα με τον Πολύβιο,
--> όχι στην επίδειξη πλούτου
--> αλλά στην ξεκούραση των ανθρώπων από τη σκληρή καθημερινότητα και
--> στην εξημέρωση του ήθους των ανθρώπων γιατί η ψυχρότητα και η τραχύτητα του τόπου έκανε πιο σκληρές τις ψυχές των ανθρώπων
Ο Πολύβιος πιστεύει δηλαδή ότι η μουσική ξεκουράζει τον άνθρωπο από την καθημερινή σκληρή εργασία, ενώ το φυσικό περιβάλλον επηρεάζει τον χαρακτήρα του.
--> Η αντίληψη ότι υπάρχει αντιστοιχία ανάμεσα στην τοπογραφία. στο κλίμα και τις συνθήκες διαβίωσης που επικρατούν σε ένα τόπο με το χαρακτήρα των κατοίκων της περιοχής είναι και σήμερα αποδεκτή π.χ. στις χώρες του Βορρά είναι πιο ψυχροί οι άνθρωποι, πιο απόμακροι.

Τελικά ο διθύραμβος:
--> 
παρουσιαζόταν από χορό πενήντα ανδρών που σχημάτιζαν κύκλο
--> τα μέλη του χορού 
εμφανίζονταν μεταμφιεσμένα σε τραγόμορφους Σατύρους (συνήθεις ακολούθους του Διονύσου)
--> τα θέματα του άσματος ήταν σχετικά με τις περιπέτειες και το μεγαλείο του θεού
--> καλλιεργήθηκε ιδιαίτερα στις δωρικές περιοχές και αποτέλεσε το υπόβαθρο στο οποίο βασίστηκε το λυρικό στοιχείο της αττικής τραγωδίας

Δες ολόκληρο το μάθημα και πολλά ακόμη μαθήματα στο https://app.brainy.gr/login