Αφηγηματικό κείμενο ονομάζεται το κείμενο που παρουσιάζει / εξιστορεί μια σειρά πραγματικών ή φανταστικών γεγονότων γραπτώς ή προφορικώς. Τα γεγονότα αυτά οργανώνονται με άξονα τον χρόνο αλλά συνδέονται αιτιολογικά μεταξύ τους (δηλ. κάθε γεγονός/κατάσταση προκύπτει απ’ το προηγούμενο).

Είδη αφήγησης

• Πραγματική αφήγηση: παρουσιάζει με σαφήνεια γεγονότα πραγματικά και γι’ αυτό τη συναντάμε σε καθημερινές συζητήσεις, στις ειδήσεις κ.α. Εδώ ανήκει και η ιστορική αφήγηση, η οποία παρουσιάζει γεγονότα του πρόσφατου ή μακρινού παρελθόντος και συναντάται κυρίως στην Ιστορία.
• Mυθοπλαστική αφήγηση: παρουσιάζει γεγονότα φανταστικά, τα οποία ο αφηγητής είτε τα έχει πλάσει με τη φαντασία του είτε τα έχει εμπνευστεί από την πραγματικότητα (π.χ. λογοτεχνία).
• Μεικτή αφήγηση: συνδυασμός των 2 προηγούμενων. Τη συναντάμε στο ιστορικό μυθιστόρημα κ.ά.

Δομή αφηγηματικών κείμενων

1. Πρόλογος

• Τόπος και χρόνος του περιστατικού.
• Χαρακτηρισμός του περιστατικού (συγκινητικό, διδακτικό, περίεργο...).
• Ήρωες: τι είδους άνθρωποι συμμετείχαν και λίγα λόγια για τον πρωταγωνιστή.
• Η κατάσταση απ’ την οποία ξεκινάει η αφήγηση: το αρχικό «πρόβλημα» που ενεργοποιεί τη δράση των ηρώων // αίτια, αφορμές .

2. Κύριο Θέμα

Εξέλιξη της αφήγησης με χρονολογική σειρά:

• οι δυσκολίες των ηρώων προσπαθώντας να λύσουν το αρχικό πρόβλημα.
• οι αντιδράσεις των ηρώων (συναισθήματα + πράξεις) εξαιτίας όσων βιώνουν.
• αποτελέσματα των αντιδράσεων των ηρώων.
• απρόοπτα γεγονότα: τυχαία γεγονότα που διευκολύνουν ή εμποδίζουν τη δράση.
• κορύφωση της δράσης: η δράση είναι σε πλήρη εξέλιξη + η αγωνία κορυφώνεται.
• λύση του προβλήματος: η έκβαση, το τελικό αποτέλεσμα των προσπαθειών των ηρώων.

3. Επίλογος

Γενικό συμπέρασμα ή σύντομη κρίση για το περιστατικό και τα πρόσωπα που συμμετείχαν.

Η γλώσσα της αφήγησης

Κυριαρχούν τα ρήματα (δείχνουν τις διαδοχικές ενέργειες / δράσεις και έτσι εκτυλίσσεται η πλοκή)

Παρελθοντικοί χρόνοι: Αόριστος, Παρατατικός, Υπερσυντέλικος, ιστορικός Ενεστώτας

Συνδετικές λέξεις / φράσεις που δείχνουν τον χρόνο:

• χρονικά επιρρήματα π.χ. σήμερα, αύριο, αμέσως, έπειτα
• χρονικές δευτερεύουσες προτάσεις π.χ. καθώς έφευγε, πριν γυρίσει
• προσδιορισμοί του χρόνου, π.χ. στις 8, το πρωί, το βράδυ
• χρονικές φράσεις, π.χ. εδώ και δύο μήνες
• χρονικές μετοχές π.χ. (χτύπησε) παίζοντας

Συνδετικές λέξεις/φράσεις που δείχνουν την αιτιολογική σχέση μεταξύ των γεγονότων π.χ. επειδή, γιατί, διότι, γι’ αυτό, εξαιτίας, κατά συνέπεια, έτσι…

Περιγραφή:

• δεν πρέπει να είναι εκτενής
• ζωντανεύει την αφήγηση
• βοηθάει να καταλάβουμε τα γεγονότα και τα πρόσωπα.

Διάλογος: κάνει πιο ζωηρή και παραστατική την αφήγηση.