Έχεις προσπαθήσει ποτέ να πιέσεις μια μπάλα προς τα κάτω στο νερό; Θα παρατήρησες ότι το νερό την σπρώχνει προς τα επάνω και μάλιστα, αυτή η δύναμη που της ασκεί είναι ακόμα μεγαλύτερη, αν την βυθίσεις ολόκληρη. Όταν όμως αφήσεις την μπάλα στην επιφάνεια, ή ακόμα και ένα παγάκι, τότε αυτά επιπλέουν.
Τι είναι αυτό που τα κάνει να επιπλέουν; Ποια δύναμη τα σπρώχνει προς την επιφάνεια του νερού ενώ “βαρύτερα” σώματα όπως πέτρες βυθίζονται στον πυθμένα;
Καθώς το σώμα βυθίζεται στο υγρό, εκτοπίζει έναν συγκεκριμένο όγκο του, όπως ακριβώς όταν βάζουμε παγάκια σε ένα αναψυκτικό, το ποτήρι μας κινδυνεύει να ξεχειλίσει. Ο όγκος του υγρού που εκτοπίζεται είναι ίσος με τον όγκο του σώματος που βυθίζεται.
Αφού ισχύει από τον ορισμό της πυκνότητας ότι , δηλαδή m = ρ∙V, τότε η σχέση που υπολογίσαμε για την άνωση μπορεί να πάρει την μορφή:
Α = ρυγρού∙g∙V = mυγρού∙g = wυγρού
Δηλαδή, όπως διατύπωσε και ο Αρχιμήδης, το μέτρο της άνωσης ισούται με το βάρος του υγρού που εκτοπίζεται από το σώμα.