Μάθετε στο brainy.gr για την Αναπνοή στον Άνθρωπο. Δείτε όλη τη Βιολογία Α’ Γυμνασίου μέσα από βίντεο, για ευκολότερη και καλύτερη εμπέδωση όλης της σχολικής ύλης. 

Το αναπνευστικό σύστημα φροντίζει να παρέχει οξυγόνο στους πνεύμονες (με την εισπνοή) και να αποβάλλει το διοξείδιο του άνθρακα από το σώμα (με την εκπνοή).
Το κυκλοφορικό σύστημα, μέσω του αίματος, δεσμεύει το οξυγόνο από τους πνεύμονες και το μεταφέρει σε όλα τα κύτταρα του σώματος, από τα οποία παίρνει το διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο μεταφέρεται πάλι πίσω στους πνεύμονες για να αποβληθεί.

Ο ατμοσφαιρικός αέρας καταφέρνει να φτάσει στους πνεύμονες μέσω ενός συστήματος κοιλοτήτων και σωλήνων που συνιστούν την αεροφόρο οδό. Η αεροφόρος οδός αποτελείται από:

• τη ρινική κοιλότητα - μύτη 
• το φάρυγγα 
• το λάρυγγα 
• την τραχεία 
• το βρογχικό δένδρο 
• τους πνεύμονες 

Επιπλέον μέρη του αναπνευστικού συστήματος αποτελούν η επιγλωττίδα, η γλωττίδα, το διάφραγμα, οι μεσοπλεύριοι μύες και οι κυψελίδες.

Η πορεία του αέρα έχει ως εξής:

• Ο αέρας εισέρχεται στη ρινική κοιλότητα, η οποία καλύπτεται από βλεννογόνο. 
• Η επιγλωττίδα κατεβαίνει και εμποδίζει την είσοδο της τροφής στον λάρυγγα κατά την κατάποση, αλλά ανοίγει κατά τη διάρκεια της αναπνοής προκειμένου να διευκολύνει την διέλευση του αέρα. Κάτω από την επιγλωττίδα βρίσκεται η γλωττίδα, στα άκρα της οποίας υπάρχουν οι φωνητικές χορδές, οι οποίες όταν πάλλονται παράγουν τους ήχους που είναι η φωνή μας. 
• Ο αέρας περνάει στον φάρυγγα και στη συνέχεια στον λάρυγγα. 
• Από τον λάρυγγα περνά στην τραχεία και μετά στους βρόγχους, που οδηγούν στους πνεύμονες. 
• Στο εσωτερικό των πνευμόνων κάθε βρόγχος διακλαδίζεται διαδοχικά σε μικρότερους αγωγούς, σχηματίζοντας τελικά το βρογχικό δένδρο, στα άκρα του οποίου σχηματίζονται μικροί αεροφόροι σάκοι, οι κυψελίδες. 

Πώς λειτουργούν η εισπνοή, η εκπνοή και η ανταλλαγή των αναπνευστικών αερίων;

Η είσοδος και η έξοδος αερίων από το αναπνευστικό σύστημα επιτυγχάνεται μέσω της διαδοχικής σύσπασης και χαλάρωσης τον αναπνευστικών μυών, δηλαδή του διαφράγματος και των μεσοπλεύριων (πλευρικών) μυών. Το διάφραγμα είναι ένας θολωτός μυς που βρίσκεται κάτω από τους πνεύμονες και χωρίζει τη θωρακική από την κοιλιακή κοιλότητα. Με τη συστολή το διάφραγμα κατεβαίνει προς τα κάτω. Έτσι, αυξάνεται ο όγκος της θωρακικής κοιλότητας, προκαλώντας την είσοδο ατμοσφαιρικού αέρα στους πνεύμονες Οι μεσοπλεύριοι μύες βρίσκονται ανάμεσα στα πλευρά μας και η συστολή τους βοηθά και αυτή να αυξηθεί περαιτέρω ο όγκος της θωρακικής κοιλότητας.

• Εισπνοή --> Για να πραγματοποιηθεί η εισπνοή, συστέλλονται οι μεσοπλεύριοι μύες και το διάφραγμα.  
• Εκπνοή --> Οι μεσοπλεύριοι μύες και το διάφραγμα χαλαρώνουν, με αποτέλεσμα την επαναφορά της θωρακικής κοιλότητας στην αρχική της κατάσταση και επομένως τη μείωση του όγκου της. Έτσι, οι πνεύμονες συμπιέζονται και ο αέρας εξωθείται στο περιβάλλον. 

Η ανταλλαγή των αναπνευστικών αερίων γίνεται στο χαμηλότερο σημείο του αναπνευστικού συστήματος, στις κυψελίδες. Κάθε κυψελίδα είναι ένας μικρός σάκος περιτριγυρισμένος από τριχοειδή αγγεία, που περιέχει στο εσωτερικό του οξυγόνο και διοξείδιο του άνθρακα. Η ανταλλαγή των αερίων γίνεται μέσω διάχυσης των αερίων μεταξύ των κυψελίδων και των τριχοειδών αγγείων. Η συγκέντρωση του οξυγόνου στον αέρα που βρίσκεται στο εσωτερικό των κυψελίδων είναι μεγαλύτερη από αυτήν του αίματος. Το γεγονός αυτό αναγκάζει οξυγόνο από τις κυψελίδες να εισέρχεται στο αίμα. Αντίθετα, διοξείδιο του άνθρακα εξέρχεται από το αίμα προς τις κυψελίδες. Το οξυγόνο που εισέρχεται στο αίμα δεσμεύεται από την αιμοσφαιρίνη των ερυθρών αιμοσφαιρίων και με την κυκλοφορία του αίματος μεταφέρεται σε όλους τους ιστούς. Εκεί, το οξυγόνο εισέρχεται σε κάθε κύτταρο με διάχυση και αξιοποιείται στην κυτταρική αναπνοή. Ενώ το διοξείδιο του άνθρακα που παράγεται επιστρέφει και αποβάλλεται από τους πνεύμονες ακολουθώντας την αντίθετη πορεία.

Αφού λοιπόν ο άνθρωπος προμηθεύεται το οξυγόνο του από τον ατμοσφαιρικό αέρα, είναι λογικό η ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα που αναπνέουμε να έχει άμεση επίπτωση στην καλή λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος και συνεπώς στην υγεία μας. Η σύσταση του ατμοσφαιρικού αέρα μπορεί να μεταβληθεί λόγω της ύπαρξης ατμοσφαιρικών ρύπων. Δηλαδή, διάφορες ουσίες και σωματίδια, που σε περίπτωση που τα εισπνεύσουμε, έχουν αρνητική επίδραση στην υγεία μας. Μετά από πολλά χρόνια έκθεσης σε συγκεκριμένες ουσίες, όπως ο καπνός του τσιγάρου, ο άσβεστος ή η σκόνη από ορυχεία μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες, όπως βρογχίτιδα, εμφύσημα και πνευμονίτιδες. Επιπλέον, μεγάλα ποσοστά καρκίνου των οργάνων του αναπνευστικού συστήματος μπορούν να αποδοθούν στο κάπνισμα και στην εισπνοή άλλων ατμοσφαιρικών ρύπων.

Εγγραφείτε στο brainy και μάθετε τα πάντα με θεωρία και ασκήσεις για την Βιολογία Γυμνασίου.