Κάθε Καθαρά Δευτέρα ο ουρανός στολίζεται πολύχρωμος! Το θέαμα εντυπωσιακό με τους χαρταετούς καμαρωτούς και αγέρωχους να πετούν ψηλά…να «μάχονται» ποιος θα φτάσει πιο ψηλά! Η χαρά μικρών και μεγάλων σε μια τέλεια αρμονία με τις φιγούρες του δικού τους χαρταετού. Χαρά… προσμονή … ενθουσιασμός…αγωνία…

Από πότε οι άνθρωποι πετούν χαρταετούς; | Τι συμβολίζει το πέταγμα του χαρταετού;

Οι χαρταετοί πλανιούνται στους αιθέρες εδώ και χιλιετίες.

Το ταξίδι τους έχει ξεκινήσει από την Κίνα ξεπερνώντας τα 2.400 χρόνια ζωής! Το αρχικό υλικό κατασκευής των χαρταετών δεν ήταν το χαρτί, αλλά το ξύλο ενώ αρκετοί χαρταετοί κατασκευάζονταν από μετάξι ή μπαμπού.

Οι λαοί της Ανατολής χρησιμοποιούσαν τους χαρταετούς σε μαγικές τελετές, θρησκευτικές εκδηλώσεις και σε τελετουργίες για τον εξορκισμό του κακού. Πίστευαν ότι όσο ψηλότερα ανεβεί ο αετός, τόσο πιο τυχεροί θα είναι οι ιδιοκτήτες του. Το πιο συνηθισμένο σχέδιο των κινεζικών χαρταετών ήταν και είναι οι δράκοι, καθώς αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας και της παράδοσης της χώρας.

Μια από τις πιο εντυπωσιακές γιορτές με χαρταετούς που χορεύουν στους ουρανούς πραγματοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια στη Βόρεια Ινδία, για την υποδοχή της άνοιξης, με εντυπωσιακές τελετές που έχουν τις ρίζες τους στην ινδουιστική μυθολογία. Για τον ίδιο λόγο, στη Λαχόρη του Πακιστάν κάθε Φεβρουάριο γίνονται πανηγυρικές εκδηλώσεις.

Στην Ιαπωνία και συγκεκριμένα στην Οσάκα, κάθε χρόνο, την πέμπτη ημέρα του Μαΐου, οι μικροί Ιάπωνες περιμένουν το Kodomo no Hi ή αλλιώς τη Μέρα των Παιδιών. Εκείνη την ημέρα, οι οικογένειες που έχουν μικρούς γιους συνηθίζουν να ανεμίζουν στον κήπο πολύχρωμες κορδέλες και πελώριους χαρταετούς σε σχήμα κυπρίνου, τους οποίους ονομάζουν Koinobori, που τους έχουν δέσει σ’ ένα μεγάλο στύλο από μπαμπού μ’ έναν ανεμόμυλο στην κορυφή του. Η παράδοση αυτή προέρχεται από την κινέζικη λαογραφία που ήθελε τον κυπρίνο που πηγαίνει ενάντια στο ρεύμα του ποταμού να μεταμορφώνεται σε δράκο και να ανεβαίνει στον ουράνιο παράδεισο. Ουσιαστικά, η συγκεκριμένη γιορτή αποτελεί μια αρχαία τελετή για την καλή υγεία των νεαρών αγοριών που ευελπιστούσαν να αποκτήσουν τη ρώμη του δράκου.

Στην ελληνική αρχαιότητα αναφέρεται ότι ο αρχιμηχανικός Αρχύτας του Τάραντα (4ος αι. π. Χ.) χρησιμοποίησε στην αεροδυναμική του τον αετό, ενώ υπάρχει και ελληνικό αγγείο της κλασικής εποχής με παράσταση κόρης, η οποία κρατά στα χέρια της μια μικρή λευκή σαΐτα (είδος αετού) με το νήμα της, έτοιμη να την πετάξει. Πιθανότατα θα χρησιμοποιούσαν πανί, τουλάχιστον ως το Μεσαίωνα, καθώς η χώρα μας δεν διέθετε σε αφθονία το χαρτί.

Στην ελληνική χριστιανική παράδοση το πέταγα του χαρταετού γίνεται την Καθαρά Δευτέρα που είναι η πρώτη µέρα της Σαρακοστής. Με τη νηστεία, που ξεκινάει αυτή την µέρα, καθαρίζεται το σώμα και η ψυχή και το πέταγα του χαρταετού συμβολίζει αυτήν την ανάγκη του ανθρώπου για πνευματική και ψυχική εξύψωση στα ουράνια και την επιθυμία του να πλησιάσει νοητά το Θεό.

Ο χαρταετός ως χρηστικό αντικείμενο

Πέρα από τη θρησκευτική του διάσταση, ο χαρταετός στο παρελθόν είχε και άλλες χρήσεις. Τους χρησιμοποιούσαν οι μετεωρολόγοι για μετεωρολογικές προβλέψεις, ο στρατός για στρατιωτική κατασκοπεία, για μέτρηση αποστάσεων αλλά και για να μεταφέρονται διάφορα αντικείμενα σε δυσπρόσιτες περιοχές. Για τον λόγο αυτό, η περίοδος 1860-1910 έμεινε γνωστή ως η «Χρυσή Εποχή του Χαρταετού» λόγω της ευρείας και συνεχούς χρήσης του.

Ο δε αμερικανός εφευρέτης Βενιαμίν Φραγκλίνος, το 1752 ανακάλυψε το αλεξικέραυνο χάρη σε πειράματα που έκανε με έναν χαρταετό και ένα κλειδί!

Ο χαρταετός στην ποίηση

Γιάννης Ρίτσος - Ορέστης

Άκου την, — η φωνή της τη σκεπάζει σα βαθύβουος θόλος

κι είναι ή ίδια κρεμασμένη μέσα στη φωνή της

σα γλωσσίδι καμπάνας, και χτυπιέται και χτυπάει την καμπάνα,

ενώ δεν είναι μήτε σκόλη μήτε ξόδι, μόνο ή άσπιλη ερημιά των βράχων

και κάτω η ταπεινή ησυχία του κάμπου, υπογραμμίζοντας

αυτή την αδικαίωτη παραφορά, πού γύρω της

σαλεύουν σαν αθώοι παιδικοί χαρταετοί τ’ αναρίθμητα αστέρια

με το χάρτινο αείροο θρόισμα της μεγάλης ουράς τους.

Οδυσσέας Ελύτης - Μικρός Ναυτίλος

“Ό,τι μπόρεσα ν΄ αποχτήσω  μία ζωή από πράξεις ορατές για  όλους, επομένως να κερδίσω την ίδια μου διαφάνεια, το  χρωστώ σ΄ ένα είδος ειδικού θάρρους που μοῦ ῾δωκεν η Ποίηση: να γίνομαι άνεμος για το χαρταετό και χαρταετός για  τον άνεμο, ακόμη κατ όταν ουρανός δεν υπάρχει…..”

Οδυσσέας Ελύτης - Της Εφέσου

Ο ουρανός όπως τον θέλουν τα παιδιά

με κοκόρους και με κουκουναριές και με

κυανούς χαρταετούς

σημαίες

του Αγίου Ηρακλείτου ανήμερα

παιδός ή βασιληίη.

(Οδυσσέας Ελύτης, Δυτικά της λύπης, εκδ. Ίκαρος)

Ανδρέας Εμπειρίκος - Οι χαρταετοί

Σε ορισμένους τόπους ονομάζουν τα χέρια χέρες. Στα Ακρο-

κεραύνεια πετούν γυπαετοί. Στις πανωσιές σουρώνει η θάλασ-

σα και αναγαλλιάζει. Στις ανοικτές πλατείες τα παιδιά πε-

τούν το Μάρτη χρωματιστούς αετούς από χαρτί.

Κόκκινοι, πράσινοι, κίτρινοι και κάποτε γαλάζιοι, οι

Χάρτινοι αετοί λυσίκομοι και με μακριές ουρές, πετούν επάνω

Από την πόλη, όπως επάνω από την φτέρη των υψηλών βου-

νών οι αετοί.

Εκστατικά υψώνουν τα παιδιά τα χέρια. Δείχνουν τους

χάρτινους κομήτες με τις μακριές ουρές. Ουράνιοι δράκοι

πιο ψηλά τα αεροπλάνα, βροντούν και γράφουν στο στερέω-

μα με άσπρους καπνούς τις λέξεις:

ΚΑΛΑ ΛΕΟΝΑ ΝΟΛΑ ΠΥ.

Είναι η ώρα κάτασπρη, η έκστασις γαλάζια. Η πόλις

αχνίζει από ηδονή. Κουνούν τις χέρες τα παιδιά και, ακόμα,

από τα στόματά των πηδούν σαν πίδακες οι λέξεις:

ΚΑΛΑ ΛΕΟΝΑ ΝΟΛΑ ΠΥ.

(Ανδρέας Εμπειρίκος, Οκτάνα, εκδ. Ίκαρος)

Ρένα Καρθαίου - Χαρταετοί στον ουρανό

Κάθε Καθαρή Δευτέρα

ανοιξιάτικέ μου αέρα ,

στα παιδιά μας λες: εντάξει

ο αετός σας θα πετάξει .

Φύσα αγέρα λεβεντιά

παίξ’ αετό με τα παιδιά

φεύγει ο αετός ψηλά

και στον άνεμο μιλά .

Φρρρ! Ακολουθούν κι άλλοι ,

πιο μικροί και πιο μεγάλοι .

Ένας χάρτινος στρατός

ξάφνου κολυμπάει στο φως .

Του αγέρα οι καλεσμένοι,

τα πολύχρωμα ντυμένοι,

παν σε ουρανού γιορτάσι,

σκουλαρίκια, ουρά, κεφάλι .

Φύσα, λεβεντιά μου αγέρα!

Κάθε Καθαρή Δευτέρα,

των παιδιών ψυχή και νους

χαρταετός στους ουρανούς .

Νίκος Καρούζος - Γαλάζια σπλάχνα

...Κάλλιο να πλανηθεί ο χαρταετός μου

δε θέλω πια ν' αγγίξω τα χρώματά του

κλείνω τα μάτια μου για να δώ.

Είναι η φωνή που με διασχίζει

κι άλλοτε που χτυπά στον άκμονα

χίλιες φορές.

Είναι η φωνή από ένα βάθος:

Για πάντα να μην έχεις

τίποτα για τ' αληθινά χέρια

μονάχος

ανήμπορος εκστατικός

σ' αυτή την άξαφνη γιορτή του δευτερολέπτου

που παραδίδεται ο κόσμος.  

Αµόλα καλούµπα, λοιπόν και…

Τα όνειρά μου είναι όλο περιστέρια, χαρταετούς και πολύχρωμα μπαλόνια…

Εγγραφείτε στο brainy και γνωρίστε τα ήθη και τα έθιμά μας, τους πολιτιστικούς και λαογραφικούς θησαυρούς μας, όπως και άλλων χωρών, μέσα από άρθρα της ομάδας μας.

Πηγή: huffingtonpost.gr, homouniversalisgr.blogspot.com, pyroessa-logotimis.blogspot.com