Άρθρα
16 Απριλίου 2021

Οι θεωρίες σχετικά με την όραση στην αρχαία Ελλάδα

brainy Team

Συγγραφέας

Ένα από τα σημαντικότερα όργανα του σώματος είναι τα μάτια. Με τα μάτια σου αναγνωρίζεις τα αντικείμενα γύρω σου αφού μπορείς να τα δεις, μπορείς να καταλάβεις πόσο μεγάλος ή μικρός είναι ένας χώρος, μπορείς να παρατηρήσεις την εξέλιξη ενός φαινομένου ή απλά να αγναντέψεις ένα όμορφο τοπίο.

Γιατί όμως μπορείς να τα δεις όλα όσα υπάρχουν γύρω σου; Τι σημαίνει το ότι βλέπεις;

Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν θεοποιήσει το Φως σε συνδυασμό με την όραση και έδιναν τόση σημασία σ' αυτή τη σχέση, ώστε θεωρούσαν ότι «η ζωή είναι ισότιμη με την όραση». Παράλληλα, απέδωσαν στον ωραιότερο Θεό του Ολύμπου τον Φοίβο Απόλλωνα την προστασία της ανθρώπινης όρασης και ανήγαγαν σε θαυμάσιους μύθους όλα τα φυσικά φαινόμενα.
Στα Ομηρικά έπη, το πρώτο γραπτό κείμενο στην ελληνική ιστορία, γίνεται η πρώτη αναφορά της λέξεως «οφθαλμός», όρος ο οποίος παρέμεινε αμετάβλητος μέσα στους αιώνες.

Αργότερα, οι φιλόσοφοι της εποχής, όπως ο Πυθαγόρας, ο Δημόκριτος, ο Αριστοτέλης, αναρωτιόνταν για το πώς βλέπει ο άνθρωπος. Η ερμηνεία που έδωσαν ήταν ότι το φως αποτελείται από μικρά σωματίδια που εισέρχονται στο μάτι μας και προκαλούν την όραση. Τα σώματα δηλαδή γύρω μας στέλνουν σωματίδια και εμείς βλέπουμε γιατί κάτι διεγείρουν μέσα στα μάτια μας. Μια άποψη όχι και τόσο μακριά από την πραγματικότητα.

Η πιο διαδεδομένη άποψη όμως τότε ήταν αυτή του Εμπεδοκλή, του Πλάτωνα και του Ευκλείδη, ότι «Θείον Πυρ» εκπέμπεται από τα μάτια μας, το οποίο πέφτει πάνω στα αντικείμενα και μας κάνει να τα βλέπουμε. Δηλαδή τα μάτια μας βγάζουν φως και βλέπουμε τα αντικείμενα.

Φυσικά κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό αφού δεν θα υπήρχε σκοτάδι, και ούτε και καμία σκιά, αφού δε θα χρειάζονταν φωτιά για να βλέπουν το βράδυ, ούτε και λάμπες στο σπίτι μας και στους δρόμους. Την αντίθετη άποψη στο «Θείον Πυρ» τόνισε και ο Άραβας αστρονόμος Αλχάζελ τον 11ο αιώνα μ.Χ. λέγοντας ότι εάν από τα μάτια μας εξερχόταν ρεύμα φωτός, τότε θα ήταν δυνατόν να διακρίνουμε όλα τα αντικείμενα στο απόλυτο σκοτάδι.