Το ιερό φως

Προέρχεται από την αρχαία Ελλάδα. Τότε, με την ονομασία ιερό πυρ, φυλασσόταν σε ναούς θεών. Κατά την ημέρα εορτασμού του γενεθλίου των θεών, ή σε άλλες μέρες, σβήνονταν όλες οι εστίες σε όλα τα σπίτια και οι κάτοικοι ανέμεναν το νέο φως. Αν ήταν μακριά, όπως στη Λήμνο, όταν εκείνη βρισκόταν υπό αθηναϊκή κατοχή, και τα πλοία έκαναν μέρες να προσεγγίσουν, οι άνθρωποι έμεναν χωρίς φως. Το οποίο, όμως, χρησιμοποιούνταν και για το μαγείρεμα, και για το ζέσταμα του νερού και για άλλες δουλειές.

Με ιερό πυρ γινόταν ο εξαγνισμός πόλεων και χώρων που είχαν «μιανθεί» από τις καταστροφές των κατακτητών. Επίσης, τέτοιο πυρ κουβαλούσαν οι άποικοι φεύγοντας από τη μητρόπολη για να εγκατασταθούν στη νέα τους πατρίδα.

Τα κόκκινα αυγά

Συμβολίζουν το αίμα του Χριστού. Σύμφωνα με μία εκδοχή η Παναγία πήρε ένα καλάθι αυγά και τα πρόσφερε στους φρουρούς του γιου Της, ικετεύοντάς τους να μην τον βασανίσουν. Όταν τα δάκρυά της έπεσαν πάνω στα αυγά, τότε αυτά βάφτηκαν κόκκινα.

Λένε ακόμα πως το αυγό συμβολίζει τον τάφο του Χριστού που ήταν ερμητικά κλειστός, όπως το περίβλημα του αυγού, αλλά έκρυβε μέσα του τη «Ζωή», αφού από αυτόν βγήκε ο Χριστός και αναστήθηκε. Υπάρχουν και άλλες εκδοχές.

Tα αυγά, σύμβολο γέννησης, έχουν συνδυαστεί με παγανιστικές παραδόσεις και γιορτές της Άνοιξης, τα οποία παραπέμπουν στην αναγέννηση της ζωής μετά το χειμώνα. Πολλοί λαογράφοι εκτιμούν ότι το έθιμο του αυγού έχει τις ρίζες του στην αρχαία Αίγυπτο και την Περσία, όπου φίλοι και συγγενείς αντάλλασσαν αυγά κάθε εαρινή ισημερία.

Το ψήσιμο του οβελία

Θυμίζει την θυσία του Θεανθρώπου. Σύμφωνα με τη Χριστιανική παράδοση, ο αμνός συμβολίζει τον Χριστό, διότι ο Ιωάννης ο Βαπτιστής είχε παρομοιάσει τον Ιησού με τον αμνό θεού που θα πάρει στις πλάτες του τις αμαρτίες του κόσμου.

Το σούβλισμα του αρνιού, ωστόσο, έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα. Οι αρχαίοι Έλληνες, σαράντα ημέρες μετά τον θάνατο των συγγενών τους, μαγείρευαν δίπλα από τον τάφο. Πίστευαν ότι στο γεύμα που δίνεται μετά την ταφή και στο μνημόσυνο, συμμετέχει και ο ίδιος ο νεκρός. Έψηναν αρνιά σε εστίες, έπιναν κρασί και χόρευαν για να τον τιμήσουν.

Το σούβλισμα των κρεάτων ήταν συνήθεια σε εορτές στην Αρχαία Ελλάδα. Η λέξη «οβελίας» που χρησιμοποιούμε για να αναφερθούμε στο σουβλιστό αρνί, προέρχεται από την αρχαία λέξη “οβελός” η οποία σημαίνει σούβλα, από την οποία προέρχονται και οι λέξεις «οβελίσκος» και «οβελιστήριο».

Πάνω σε οβελούς λοιπόν, συνήθιζαν να ψήνουν οι αρχαίοι Έλληνες ολόκληρα αρνιά και κατσίκια αλλά και μεμονωμένα κομμάτια κρέατος. Οι οβελοί ήταν είτε από ξύλο είτε μεταλλικοί.

Τα πασχαλινά κουλούρια

Η ορθή γραφή του κουλουριού, δηλαδή της μικρής κουλούρας, που είναι το στρογγυλό ψωμί με μια τρύπα στη μέση, είναι με δύο λάμδα, επειδή προέρχονται από το κολλύριο.

Η ετυμολογία του κολλύριου είναι αβέβαιη, λέει το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, αλλά πιθανόν να σχετίζεται με το αρχαίο «κόλλιξ», που σημαίνει «στρογγυλό ψωμί». Το κολλύριο, λοιπόν, σημαίνει μικρό στρογγυλό ψωμάκι, αλλά δήλωνε επίσης και το φάρμακο, που χορηγούσαν οι αρχαίοι γιατροί στους ασθενείς τους. Οι κόλλικες ξεκίνησαν πάντως από τη μινωική Κρήτη.

Τα τσουρέκια

Στην Ελλάδα προέρχονται από το Βυζάντιο, και ιδιαίτερα από την Κωνσταντινούπολη, εξ ου και σήμερα έχουμε το πολίτικο τσουρέκι. Στην Πόλη προστέθηκε η μαστίχα και ο κακουλές ενώ οι Αρμένιοι είχαν προσθέσει μαχλέπι και μαυροκούκι. Έλληνες, Τούρκοι, Εβραίοι, Έλληνες του Πόντου, άρχισαν να γεμίζουν το τσουρέκι με διάφορα.

Ήταν τέτοια η επίδραση αυτού του ψωμιού, που οι Εβραίοι της Ανατολικής Ευρώπης, τον 15 αιώνα, πήραν τα πλουμιστά ψωμιά και τις πλεξίδες των Ρώσων και άρχισαν να πλέκουν με πολλά κορδόνια τα τσουρέκια τους κι έβαλαν στο τραπέζι του Σαββάτου τα διπλά ψωμιά, τα εξάκλωνα challah.

Πηγή: www.liberal.gr