Εγγραφείτε στο brainy και βρείτε προτάσεις διασκέδασης και συμβουλές ψυχολογίας, που θα κάνουν αρμονική και πιο όμορφη την καθημερινή επικοινωνία με τα παιδιά σας! 

Ο μύθος του Άγιου Βασίλη, της πιο διάσημης φιγούρας που αγαπούν όλοι, του Άγιου που εισβάλει στα σπίτια από τις καμινάδες την Παραμονή των Χριστουγέννων ή της Πρωτοχρονιάς, γοητεύει με την ιστορία του.

Ποια είναι η καταγωγή του Άγιου Βασίλη;

Ο ορθόδοξος Άγιος Βασίλης δεν έχει εργαστήρι δώρων με ξωτικά, ούτε πετάει με έλκηθρο και ταράνδους. Αντίθετα, στα χέρια του κρατά «χαρτί και καλαμάρι». Πατρίδα του θεωρείται η βιβλική Καισάρεια της Καππαδοκίας, το σημερινό Kayseri της Τουρκίας. Η περιοχή μνημονεύεται για πρώτη φορά από τον Ηρόδοτο και αποτέλεσε πεδίο διαμάχης για πολλούς λαούς, εξαιτίας των πλουσίων κοιτασμάτων της σε χρυσό, ασήμι και χαλκό.

Ο δυτικός κόσμος γνωρίζει έναν Άγιο Βασίλη, η εικόνα του οποίου είναι ο συνασπισμός μύθων και παραδόσεων ολόκληρης της Ευρώπης, τον Άγιο Νικόλαο που γιορτάζει στις 6η Δεκεμβρίου. Ο Άγιος Νικόλαος γεννήθηκε στην Μικρά Ασία τον 3ο αιώνα μ.Χ. Είναι ο προστάτης των παιδιών και των ανθρώπων της θάλασσας.

Ο Άγιος Νικόλαος ήταν ο πιο δημοφιλής άγιος στην Ευρώπη, την εποχή της Αναγέννησης.

Κατά τον 19ο αιώνα, ο Άγιος Νικόλαος θεωρήθηκε σε ολόκληρη περίπου την Ευρώπη το Christkindlein (το παιδί του Χριστού), ο οποίος παρέδιδε κρυφά παιχνίδια στα παιδιά.

Την ημέρα αυτή ο Άγιος περιδιάβαινε τους δρόμους πάνω στο γαϊδουράκι του και μοίραζε δώρα στα παιδιά. Έτσι, από την περίοδο του Μεσαίωνα τα παιδιά συνήθιζαν να βάζουν γάλα και μπισκότα στον Άγιο και αυτός να τους αφήνει δώρα και λιχουδιές.

Για τους προτεστάντες της Βόρειας και Κεντρικής Γερμανίας είναι ο “Weihnachtsmann”, ο «άνθρωπος των Χριστουγέννων», ενώ για τους Άγγλους είναι ο “Father Christmas”, o «Πατέρας των Χριστουγέννων». Για τους καθολικούς, ο Άγιος Νικόλαος είναι ο “Santa Claus” ή διαφορετικά, “Sinterklaas” στα Ολλανδικά. Το όνομα Santa Claus έρχεται από το ολλανδικό ψευδώνυμο του Nick,  Sinter Klaas, μία σύντομη μορφή του Sint Nikolaas (Άγιος Νικόλαος στα ολλανδικά).

Η γέννηση του Santa Claus

Πώς δημιουργήθηκε η μορφή του;

Η μορφή του Αγίου Νικολάου αποτελεί ηγεμονική σε πολλές χώρες της Ευρώπης, όπως η Ρωσία, η Αυστρία, το Βέλγιο και η Γερμανία. Ωστόσο, είναι οι Ολλανδοί που θα χτίσουν πάνω στον Άγιο τις πρώτες ιστορίες που θα οδηγήσουν στον μύθο του Άη Βασίλη.

Πριν καθιερωθεί με το όνομα Νέα Υόρκη, η πόλη που ελέγχονταν από τους Ολλανδούς και έφερε το όνομα Νέο Άμστερνταμ. Ήδη από το 1664, ο μύθος του Αγίου Νικολάου μετοίκησε μαζί με τους πιστούς στην Αμερική. Μάλιστα, ακόμη και μετά την «εξαγγλοποίηση» της πόλης, μια ομάδα Ολλανδών διανοουμένων, ανέλαβαν να διατηρήσουν ζωντανά τα ήθη και τα έθιμα της πατρίδας τους στη Νέα Υόρκη.

Η πρώτη καταγραφή του ολλανδικού μύθου έγινε το 1809 από τον συγγραφέα Ουάσιγκτον Ίρβινγκ, ο οποίος στο βιβλίο του «A history of New York» περιέγραψε την άφιξη ενός αγίου πάνω σε άλογο, την παραμονή της γιορτής του Αγίου Νικολάου.

Το 1812, ο Ίρβινγκ αναθεώρησε το βιβλίο του και ο Άγιος Νικόλαος εμφανίζεται μέσα σε ένα βαγόνι, το οποίο μπορεί και πετάει πάνω από τα δέντρα.

Λίγο αργότερα, το 1823, ο ιερέας Κλέμεντ Κλαρκ Μουρ, έγραψε ένα παιδικό ποίημα σε εφημερίδα της Νέας Υόρκης.

Εκεί περιέγραφε τον Άγιο Νικόλαο σαν καλικάντζαρο που έμπαινε στα σπίτια από την καμινάδα και ταξίδευε με ιπτάμενο έλκηθρο που το έσερναν οχτώ τάρανδοι: Ντάσερ, Ντάνσερ, Μπράνσερ, Βίξεν, Κόμετ, Κιούμπιντ, Ντόντερ και Μπλίτσεν. Καθώς έφευγε, ο Santa φωνάζει "Happy Christmas to all, and to all a good night"

Η έμπνευση όμως του Αμερικανού εικονογράφου Τόμας Ναστ υπήρξε καθοριστική για την μετέπειτα πορεία του Santa Claus. Εκείνος ήταν που ζωγράφισε τον Santa Claus για το «Harper’s magazine» το 1863 και συνέχισε να το ζωγραφίζει μέχρι τα 1890.

Εμπνευσμένος από τους στίχους του Μουρ, ο Ναστ δημιούργησε μια νέα ταυτότητα για τον παλιό St. Nick. Συγκέντρωσε τις ιστορίες του ανθρώπου που φέρνει δώρα στα παιδιά στην ευρωπαϊκή λαογραφία και του Αγίου από τον 3ο αιώνα μ.Χ., και έφτιαξε έναν χαρούμενο άντρα που φοράει κόκκινα, καβαλάει ένα έλκηθρο που το σέρνουν τάρανδοι και φέρνει δώρα στα παιδιά σε όλο τον κόσμο.

Ο Ναστ στη συνέχεια, προσέθεσε και άλλες λεπτομέρειες, όπως ότι το εργαστήρι του Santa βρίσκεται στον Βόρειο Πόλο.

Το 1915 η White Rock Beverages ήταν μια εταιρία αναψυκτικών που τον χρησιμοποίησε για να πουλήσει μεταλλικό νερό και το 1923 τζίντζερ-έιλ.
Το 1931 η γνωστή αμερικάνικη εταιρεία αναψυκτικών Coca-Cola παρουσίασε τον Άι-Βασίλη με πρωτοχρονιάτικα δώρα, για να αυξήσει την κατανάλωσή της κατά την χειμερινή περίοδο. Ήταν η κυρίαρχη εικόνα του Santa Claus, του συμπαθούς γενειοφόρου πάνω στο έλκηθρο, να παραδίδει δώρα και να πίνει Coca Cola.

Ο Huddon Sundblom, Αμερικανός καλλιτέχνης, ήταν αυτός που δημιούργησε το 1931 για την The Coca-Cola Company τις εικόνες του Άγιου Βασίλη. Ο φίλος του, Lou Prentice, ήταν το αρχικό του μοντέλο για την εικονογράφηση του Άγιου Βασίλη.

O Άη Βασίλης ανά τον κόσμο

Στην Ελβετία και στη Γερμανία ήταν γνωστός ως Christkind ή Kris Kringle. Η ερμηνεία του «Ο Χριστός παιδί» είναι ένας άγγελος, που συχνά συνοδεύεται από τον Άγιο Νικόλα για να δώσουν τα δώρα.

Στη Σκανδιναβία, ένα πολύ έξυπνο ξωτικό που ονομάζεται Jultomten παραδίδει τα δώρα στα παιδιά με ένα έλκηθρο που το σέρνουν κατσίκες.

Στην Αγγλία ο Father Christmas επισκέπτεται τα παιδιά και τους αφήνει δώρα μέσα στην κάλτσα.

Στη Γαλλία ο Pere Noel γεμίζει με δώρα τα παπούτσια των παιδιών.

Στη Ρωσία, πιστεύεται ότι μία ηλικιωμένη γυναίκα με το όνομα Babouschka, έδωσε σκόπιμα λανθασμένες πληροφορίες για την Βηθλεέμ για να μην βρουν τον Ιησού. Αργότερα ένιωσε τύψεις, αλλά δεν μπορούσε να επανορθώσει τη ζημιά. Έτσι κάθε 5 Ιανουαρίου, η Babouschka επισκέπτεται τα παιδιά και τους αφήνει δώρα δίπλα στο κρεβάτι τους, με την ελπίδα ότι ένα από αυτά είναι ο μικρός Ιησούς και θα την συγχωρέσει!

Στην Ιταλία, μία καλή μάγισσα η La Befana, οδηγεί το σκουπόξυλο της και κατεβαίνει από τις καμινάδες για να αφήσει στις κάλτσες των παιδιών τα δώρα τους.

Πού μένει ο Άγιος Βασίλης;

Το Κορβατουντούρι καθιερώθηκε ως το χωριό του Άγιου Βασίλη το 1927. Το υποτιθέμενο, επίσημο χωριό του Santa Claus σημαίνει «το ύψωμα του αυτιού» (Ear Fell) και βρίσκεται μόλις οκτώ χιλιόμετρα βόρεια του Ροβανιέμι της Λαπωνίας, στον Αρκτικό Κύκλο. Επειδή λοιπόν, η περιοχή είχε κάπως το σχήμα του αυτιού, θεωρήθηκε ότι ο Άγιος Βασίλης ζούσε εκεί και «άκουγε» τις επιθυμίες των παιδιών.

Ωστόσο, το Ροβανιέμι θεωρείται πατρίδα του Αϊ-Βασίλη μόλις από τα τέλη του 19ου αιώνα.

Καθώς οι θρύλοι γύρω από το πρόσωπο του Santa Claus πλήθαιναν, όλοι ήθελαν να μάθουν πού μένει. Κι επειδή γκρι τάρανδοι ήταν δύσκολο να υπάρξουν στον Βόρειο Πόλο, οι εφημερίδες το 1927 αποκάλυψαν ότι ο Αϊ-Βασίλης μένει στη φινλανδική Λαπωνία.

Ο γκρι τάρανδος είναι, άλλωστε, το εθνικό ζώο της Λαπωνίας. Το μυστικό αποκαλύφθηκε σε εκπομπή του φινλανδικού ραδιοφώνου του 1927: ο Santa Claus μένει στο Κορβατουντούρι. Τα υπόλοιπα τα ανέλαβαν οι εφημερίδες που αναπαρήγαγαν τον μύθο.

Πηγή: britannica.com, dailyartmagazine.com, hstnicholascenter.org, huffpost.com, offsite.com.cy, helppost.gr, iefimerida.gr, paidorama.com, history.com

Βρείτε στο brainy προτάσεις θεατρικών παραστάσεων για τα παιδιά σας!